سازمان محیط زیست بنزین یورو ۴ تولید‌ پالایشگاه تبریز را تایید کرد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، پالایشگاه تبریز از سال 57 بر اساس نیاز منطقه برای سوخت و انرژی و تولید برق و تأمین سوخت مورد نیاز نیروگاه با ظرفیت 80 هزار بشکه در روز راه‌اندازی شد.

در سال 57 شرکت ایتالیایی نصب تجهیزات این پالایشگاه را به دلیل مصادف شدن با پیروزی انقلاب اسلامی نیمه تمام گذاشت که با رفتن ایتالیایی‌ها، نیروهای داخلی راه اندازی این پالایشگاه را برعهده گرفتند و راه اندازی کردند.

اکنون دقیقاً سال 97 چهلمین سال افتتاح پالایشگاه است و مصادف با چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی است، این موضوع حسن تصادفی است که همزمان با انقلاب این مجموعه کار خود را آغاز کرده است.

برای اطلاع از آخرین اقدامات صورت گرفته در پالایشگاه تبریز و آشنایی با دستاوردهای سال‌های اخیر، با غلامرضا باقری دیزجی، مدیرعامل جوان و با تجربه این مجموعه به گفت‌وگو نشستیم که حاصل آن را در ادامه می‌خوانیم:

تسنیم: پالایشگاه تبریز از آغاز فعالیت تا به امروز چه مراحلی را طی کرده که از 8 محصول ابتدای انقلاب به 40 محصول رسیده است؟

باقری: بعد از آغاز انقلاب، پالایشگاه فراز و نشیب‌های زیادی داشت که فقط در ایام جنگ تحمیلی 19 بار با حمله مؤثر هواپیماهایی بعثی مواجه شد که 29 شهید و جانباز از همکاران خود را تقدیم انقلاب کرده‌ایم.

در دوران سازندگی پالایشگاه‌ها به دوبله سازی و سوبله سازی ظرفیت تولید خود پرداختند ولی در پالایشگاه تبریز به دلایل زیادی از جمله نزدیکی به شهر، دوبله نشد و با افزایش ظرفیت موجود، از 80 هزار بشکه در روز به 110 هزار بشکه در روز رساندیم تا با حداقل هزینه و بدون احداث واحد پالایشگاهی جدید، ظرفیت افزایش یابد.

به خاطر موقعیت جغرافیایی، دومین پالایشگاه در کنار این پالایشگاه احداث نشد ولی با حداقل هزینه افزایش ظرفیت دادیم. تا پایان دهه 60 این پالایشگاه 8 نوع محصول از نفت خام تولید می‌کرد. در سال 79 از سهامی خاص به سهامی عام تغییر یافت و از شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به سهامی عام تبدیل شد و ماهیت شرکتی یافت.

در سال 89 پالایشگاه در بورس اوراق بهادار تهران عرضه و پس از آن، در این ایام تنوع محصولات را به 13 محصول رساندیم.در سال 92 به خاطر افزایش چشمگیر بهای نفت خام تا 150 دلار، وضعیت اقتصادی پالایشگاه به گونه‌ای شد که توانستیم سهام عمده پتروشیمی تبریز را هم خریداری کنیم که حدود 50 درصد از سهام پتروشیمی تبریز را به صورت بلوک نقد و اقساط خریداری کردیم و دقیقاً 48.5 سهام پتروشیمی اکنون در اختیار پالایشگاه تبریز است.

بعد از این خرید، فعالیت‌های پتروشیمی ساماندهی شد و ضرر انباشته‌ای که داشت، در طی 4 سال تا سال 96 صفر رسید و از سال گذشته به سوددهی رسید و 30 میلیارد سود داد.

بعد از سال 92 و بعد از خصوصی‌سازی، طرح‌های تنوع محصولی و کیفی سازی و بهبود مسائل زیست را آغاز کردیم. از آن زمان به طور متوسط هر سال با سرمایه‌گذاری کلان و نجومی یک پروژه راه‌اندازی شده ‌که تنوع محصولات را از قضا در چهلمین سال تأسیس پالایشگاه همزمان با 40 سالگی پیروزی انقلاب اسلامی به 40 محصول رساندیم.

تسنیم: در مورد پروژه‌های مهمی که در این مدت سرمایه گذاری کلانی صورت گرفت تا تنوع محصولات افزایش یابد، بفرمایید.

باقری: در سال 92 حدود 265 میلیون یورو سرمایه گذاری کردیم و پروژه بنزین سازی را راه اندازی کردیم. اگر با قیمت یورو امروز محاسبه کنیم نزدیک به 3 هزار میلیارد تومان برای این پروژه هزینه کرده‌ایم. کیفیت این محصول ما را که یورو 4 است، سازمان محیط زیست و شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به عنوان توزیع کننده محصول، مورد تأیید قرار داد. اکنون دامنه توزیع بنزین یورو 4 را از تبریز تا دامنه 40 کیلومتری تبریز رسانده‌ایم تا آلایندگی تبریز به حداقل برسد.

این خدمت پالایشگاه تبریز به مردم شهر با توجه به حساسیت‌های زیست محیطی و نیازهای روز، قابل انکار نیست. در مورد شرایط محیطی و مجاورت، برنامه ریزی توسعه شهری هم اشکالاتی دارد که شهر توسعه یافته و به پالایشگاه چسبیده است، روستاهای اطراف پالایشگاه هم پس از توسعه به پالایشگاه رسیده که الزامات و خواسته‌های زیست محیطی هم افزایش یافته است.

تسنیم: در مورد مسائل زیست محیطی پالایشگاه نظرات مختلفی بیان می‌شود، اقدامات شما برای کاهش آلایندگی زیست محیطی چیست؟

باقری: علی رغم موضوع مجاورت و توسعه شهر به سمت پالایشگاه تبریز، خدمت زیست محیطی پالایشگاه تبریز در کاهش آلایندگی‌ها و بوی ناشی از پالایش فرآورده‌های نفتی برای نزدیک به 3 میلیون نفر از مردم شهر تبریز و شهرهای اطراف تبریز انکار ناپذیر است.

متاسفانه این خدمات پالایشگاه بیان نمی‌شود و یا حتی نمی‌خواهند به هر دلیل بیان شود. شاید به دلیل تبعات صنعتی ما صحبت‌هایی باشد ولی به قول مدیرکل محیط زیست استان، وقتی به کفشتان واکس می‌زنید، حتماً بوی آن در اطراف شما منتشر می‌شود.

ممکن است از تولیدات پالایشگاه هم بویی ساطع شود ولی باید ببینیم که این بوی ادعایی در چه حد است؟ ما این بو را هم به صفر رسانده‌ایم. وقتی وارد مجموعه پالایشگاه می‌شوید، اصلاً بویی احساس نمی‌کنید، چراکه چندین میلیارد تومان سرمایه گذاری برای کاهش اثرات آلایندگی در چند سال اخیر صورت گرفته است.

مدعی هستیم که واحدی راه اندازی کرده‌ایم که دیگر از «فلِر» مشعل خروجی استفاده نمی‌کنیم تا گازی خارج نشود و آلایندگی به صفر برسد چراکه خروجی آن را تبدیل به محصول کردیم.

اگر در یک منزل مسکونی یک بشکه نفت نگهداری شود، حتماً بوی آن در اطرافش منتشر می‌شود. ولی در این پالایشگاه حداقل 3 میلون بشکه نفت خام و فرآورده‌های نفتی داریم که ابداً بویی از این محصولات صادر نمی‌شود و با سرمایه گذاری سنگین این موضوع را حل کرده‌ایم.

در سال 93 واحد گرانول سازی گوگرد را راه اندازی کردیم. قبلاً گوگرد به صورت فله‌ای تولید می‌شد و موقع حمل و بارگیری و... گرد و غبار این محصول صادر می‌شد که با 7 میلیارد تومان سرمایه گذاری، گرانول گوگرد تولید می‌کنیم که گرد و غباری تولید نمی‌شود.

در سال 94 واحد قیرسازی را راه اندازی کردیم، یکی از دلایل راه اندازی این کارخانه قیرسازی، کاهش تولید نفت کوره به دلایل زیست محیطی است. باید برای هر نوع محصول خود برنامه داشته باشیم، چراکه در تولید هر محصول ما توقفی ایجاد شود، در تمام محصولات دیگر اثرات خود را نشان می‌دهد.

اکنون نفت خام به چندین فرآورده تولید می‌شود، نمی‌شود یک فرآورده قطع شود و بقیه تولید شوند، باید همه باهم مسیرتولید را طی کنند یا راهکاری پیدا شود که یک محصول به محصول دیگر تبدیل شود.

تسنیم: تولید محصولات ارزش افزوده و پاک از اهمیت ویژه ای برخوردار است، پالایشگاه چقدر در این راستا حرکت کرده است؟

باقری: اقدام دیگری که برای پالایشگاه انجام دادیم، برندسازی بود تا پس از تأمین نیاز داخلی، خود را آماده صادرات کنیم و تولید متوقف نشود.

در سال 95 واحد بازیابی و استحصال گازهای خروجی از مشعل را راه اندازی کردیم. 4.5 میلیون یورو در این پروژه سرمایه گذاری کردیم که کارهای مهندسی و ساخت و... در داخل کشور انجام شد و حتی در عمده اقدامات آن از ظرفیت علمی و فنی همکاران پالایشگاه تبریز استفاده کردیم.

در سال 96 برای افزایش تنوع محصول و کاهش تولید نفت کوره، تولید روغن موتور را آغاز کردیم و خوشبختانه اکنون تمام مراحل صدور مجوز به اتمام رسیده ولی در مکانیزم قیمت مشکل داریم که اگر سازمان حمایت حل کند، آماده عرضه محصولات به بازار هستیم تا با برند «آریا تیزورگ» در بازار داخلی و خارجی عرضه شود که مخفف Tabriz Oil Rrfining Company است.

اولین شرکت پالایشگاهی در کشور هستیم که شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به عنوان شرکت صاحب برند و نشان شناسایی کرد که این موضوع افتخاری برای تبریز است.

تولید آزمایشی این روغن به اتمام رسید و یک محموله هم در اختیار شرکت حمل و نقل شهرداری قرار داده‌ایم و این روند را پس از صدرو مجوز ادامه می‌دهیم.

برای روغن سازی هم، 17 میلیون یورو هزینه کرده‌ایم. کارخانه‌ای است که هر بازدید کننده خارجی و داخلی از نزدیک می‌بیند، اذعان می‌کند که این کارخانه در خاورمیانه تک و نمونه است.

پروژه دیگری به زودی با ویدیو کنفرانس توسط رئیس جمهور یا معاون محترم اول افتتاح می‌شود؛ در سال 97 بنزین را که به بنزین پاک تبدیل کردیم، به سمت گازوئیل پاک هم رفتیم.

از شهریور ماه امسال گازوئیل یورو 5 وارد بازار مصرف شد و این برای اولین بار در ایران بود و بندرعباس هم بعد از ما به چرخه تولید گازوئیل یورو 5 وارد شد. ما به عنوان شهر اولین‌ها وظیفه خود را به خوبی ادا می‌کنیم که امیدوارم همه نسبت به عنوان «اولین‌های» ‌ تبریز تعصب داشته و اولین باشند.70 میلیون یورو هم برای این پروژه سرمایه گذاری کردیم.

در کل جاده‌های مواصلاتی شمالغرب کشور، تمام کامیون‌ها و وسایل نقلیه گازوئیل سوز، از گازوئیل یورو 5 پالایشگاه تبریز استفاده می‌کنند.

تسنیم: حجم تولید گازوئیل پاک در تبریز چقدر است؟

باقری: در گازوئیل ما روزانه 7 میلیون لیتر تولید داریم که 3 میلیون لیتر با استاندارد یورو 5 تولید می‌شود و 4 میلیون لیتر در روز هم گازوئیل پاک یورو 2 تولید می‌کنیم که به دلیل جلوگیری از انتشار گوگرد از طریق تبدیل یورو 2 به یورو 5، از تبدیل 4 میلیون لیتر باقیمانده جلوگیری کردیم تا ظرفیت واحد گرانول سازی گوگرد را افزایش دهیم و سپس اقدام به افزایش ظرفیت یورو 5 کنیم.

هرچند که تولید همه محصولات به یورو 5 به نفع سایر مناطق کشور است، اما برای احترام به مردم منطقه و محیط زیست اطراف پالایشگاه، منتظر افزایش ظرفیت گرانول‌سازی گوگرد هستیم تا مطمئن شویم که گوگردها را به جامد تبدیل کرده و در هوا منتشر نمی‌شوند.

تسنیم: حجم تولید بنزین پاک در پالایشگاه تبریز به چه میزان رسیده است؟

باقری: در دهه فجر واحدی را راه اندازی می‌کنیم که واحد جدید نیست، بلکه واحد قدیمی را تغییر کاربری داده‌ایم تا ماده‌ای را تولید کنیم که مکمل بنزین است و همه بنزین تولیدی پالایشگاه تبریز را به بنزین یورو تبدیل کنیم و ظرفیت بنزین یورو به صددرصد برسد.

حجم تولید بنزین در فاز اول 45 تا 50 درصد از کل تولید ما بنزین پاک یورو 4 است که تا پایان سال به صددرصد می‌رسانیم. فقط 12 میلیون یورو برای خرید کاتالیست آن هزینه کرده‌ایم. همکاران ما آماده راه اندازی هستند و تا یک ماه آینده نتیجه آن را شاهد خواهیم بود.

اُکتان نفتای سبک، پایین است، ولی اکتان بزنین پاک یورو بالاست و با ایزومریزاسیون، اکتان بنزین را بالا می‌بریم تا بنزین بدون آلایندگی را توزیع کنیم.

تسنیم: برنامه جدید تولیدی جهت ایجادارزش افزوده از محصولات کم ارزش نهایی دارید؟

باقری: اولین پالایشگاهی هستیم که روغن پایه 2 تولید کردیم که برای این هم، واحد جدید نساختیم و فقط با تغییر کاربریِ یک واحد قدیمی به این تولید دست زدیم.

تنها تولید کننده روغن پایه در بین پالایشگاه‌های ده‌گانه کشور هستیم و تنها شرکتی در ایران هستیم که اکنون روغن گروه 2 تولید می‌کنیم که این اقدام با استفاده از نیروهای متخصص داخلی و دانش بنیان و کارشناسان داخل شرکت بوده است.

برای همه اینها از ظرفیت‌های داخل پالایشگاه و نخبگان استفاده کرده‌ایم و برای ساخت داخلی کردن تعدادی از اقلام باقیمانده و مهم مانند کاتالیست ها و... هم اقدام کرده‌ایم چراکه به دنبال این هستیم که تولیدکنندگان داخلی مستعد نیاز ما را تأمین کنند و نیازی به خارج نداشته باشیم.

برای سال‌های بعد، جهت رفع تنگناهای کوچک و نیروگاه‌های برق و... که زیر 100 میلیارد هر مورد سرمایه گذاری می‌خواهد، اقدام می‌کنیم.

تسنیم: با توجه به کاهش مصرف نفت کوره در کشور و دنیا به دلایل زیست محیطی و... آیا فکری برای تبدیل نفت کوره به محصول ارزش افزوده کرده اید؟

باقری: تنها محصولی که برای ما و کشور مشکل ایجاد می‌کند و باید راهکاری برای آن بیندیشیم، نفت کوره است چراکه در پالایشگاه تبریز بین 25 تا 28 درصد از محصول، نفت کوره است که روز به روز مصرف آن کاهش می‌یابد لذا می‌خواهیم واحدی راه اندازی کنیم که با این واحد، نفت کوره را به بنزین پاک، گازوئیل پاک و خوراک مرغوب برای پتروشیمی تبدیل کرده و از آلایندگی‌های احتمالی آینده هم جلوگیری کنیم.

این کار را باید با جذب سرمایه گذار این پروژه را عملیاتی کنیم چراکه رقم بالایی برای سرمایه گذاری نیاز دارد و حدود 1.3 میلیارد دلار بودجه نیاز دارد که این می‌تواند با فاینانس خارجی یا از طریق تسهیلات صندوق توسعه ملی اجرایی شود.

تسنیم: اقداماتتان در مورد تلطیف هوای اطراف پالایشگاه و همسایگان این مجتمع چه بوده است؟

باقری: زمانی که ما این پالایشگاه را احداث کردیم، اطراف ما سکونتی وجود نداشت ولی الان که توسعه شهر تا کنار دیوار پالاسشگاه پیشروی کرده است، پالایشگاه که 150 هکتار فضای صنعتی دارد برای مسائل زیست محیطی، 50 هکتار فضای سبز دارد در حالی که الزامات ما 10 الی 15 درصد است که اقدام ما بیش از 30 درصد از کل فضای صنعتی ما بود.

هر سال در فصل درختکاری با اولویت همسایگان و اتوبان‌های تبریز، درختکاری داریم که فقط در 4 سال گذشته 20 هزار اصله نهال در داخل پالایشگاه کاشته‌ایم و برای تأمین کود و آب از بازیافت و تصفیه پساب پالایشگاه و تبدیل لجن‌های نفتی و روغنی به کود، استفاده می‌کنیم.

بیش از 6 هزار اصله هم در بیرون پالایشگاه در مرز با روستاهای اطراف و اتوبان‌های تبریز اهدا کرده‌ایم که همه اینها علاوه بر سرمایه‌گذاری‌های کلان برای کاهش آلاینده‌های زیست محیطی است.

تسنیم: اکنون میزان کار آفرینی پالایشگاه پتروشیمی چقدر است؟

باقری: پالایشگاه بیش از 1400 نفر شاغل دارد و پتروشیمی تبریز هم 2300 نفر شاغل دارد که باهم با 3700 شاغل، خانواده بزرگی را تشکیل داده‌ایم.

اخیراً هم در این اوضاع اقتصادی کشور که برخی به کاهش نیرو دست می‌زنند، ما 90 نفر از نخبگان دانشگاهی کشور را جذب کرده‌ایم که در حال کارآموزی هستند و در دو ماه آینده وارد واحدهای عملیاتی می‌شوند.

از این تعداد 10 نفر در حوزه برق الکترونیک، 10 نفر در حوزه مکانیک و 70 نفر در حوزه مهنسی شیمی استخدام کردیم که باید هر سال برای جذب نفرات جدید برنامه ریزی کنیم تا کمبودها را جبران کنیم.

برای واحدهایی هم که در دست احداث است، در آینده باید حداقل 300 نفر دیگر هم جذب شوند.

تسنیم: برای خودکفایی در پالایشگاه، به نظر می رسد از اهمیت ویژه ای برخوردار است، برای داخلی سازی و بومی سازی اقلام مورد نیاز پالایشگاه چه اقدامی کرده است؟ 

باقری: تعداد اقلام مورد نیاز پالایشگاه قبلاً 20 هزار قلم بود که به 30 هزار قلم رسیده و از دهه 60 تاکنون، بیش از 70 تا 80 درصد اقلام را بومی سازی کرده‌ایم که نیمی از اینها هم بومی داخل استان است. اگر طرح‌های توسعه عملیاتی شود، این به 50 الی 60 هزار قلم خواهد رسید که امیدوارم با تقویت قطعه‌سازان و تأمین‌کنندگان، به منبع بزرگ درآمدی قطعه سازان تبدیل شویم.

پالایشگاه نقطه اهرمی در تأمین انرژی مورد نیاز منطقه و تحریک صنایع پایین دستی است که از این 30 هزار قلم، سالانه چندین بار استفاده می‌شود و این موجب فعال شده قطعه سازان خواهد شد.

تسنیم: خط لوله اتیلن که از عسلویه به میاندوآب رسیده و قرار بود از میاندوآب به پتروشیمی تبریز باید می رسید، در چه وضعیتی قرار دارد؟

باقری: در مورد خط لوله اتیلن هم که پتروشیمی منتفع است، درست است که ما سهامدار عمده هستیم ولی بر اساس پروتکل موجود بین دو شرکت، بهتر است پتروشیمی در مورد جزئیات این خبر توضیح دهد.

ولی تا جایی که اطلاع دارم برا تسریع در انتقال این خط لوله، خط لوله انتقال فرآورده‌های شرکت نفت را اجاره کرده و استفاده می‌کنند تا سریع‌تر به تبریز برسد.

تسنیم: آیا تحریم برای پالایشگاه دردسر ساز هم شده؟

باقری: اگر کارهایی که انجام داده‌ایم، انجام نمی‌شد، الان پالایشگاه خوابیده بود که امروزه میوه‌های دور اندیشی برای چنین روزهایی را می‌چینیم.

نزدیک 90 تا 95 درصد از نیاز پالایشگاه را بومی سازی کرده‌ایم ولی 5 الی 10 درصد باقیمانده از وابستگی به خارج، اذیت می‌کند اما همکاران ما با اقداماتی که انجام داده‌اند، به حداقل رسانده‌ایم و اجازه نمی‌دهیم تحریم به ما آسیب برساند، ضمن اینکه تحریم را فرصتی برای ارتقا و جهش تبدیل کرده‌ایم تا دشمن نتواند از نقاط ضعف کشور سوء استفاده کند. این درسی برای ما و آنهاست، اگر سربلند باشیم، ان‌شاالله این سلاح اقتصادی را از دست آن‌ها می‌گیریم.

در سوره حدید داریم که حضرت داود سپری درست کرد که دشمن وقتی تیری شلیک کرد، دید نفوذ نکرد، تیرش را بر زمین انداخت و فرار کرد و در این موضوع هم چنین موردی صدق می‌کند و باید انشالله سازمان خود را رویین تن کنیم.

تسنیم: برخی از پروژه‌ها در تابستان به دلیل نبود قیر متوقف شده بود، آیا پالایشگاه امکان تأمین حجم بالای قیر منطقه را دارد؟

باقری: 65 کارخانه قیرسازی در کشور داریم که 30 الی 35 کارخانه در شمالغرب کشور مستقر است در حالی که از 1 میلیون و 750 هزار بشکه پالایش نفت خام کشور، 110 هزار بشکه در روز، ظرفیت ورودی و پالایش نفت خام پالایشگاه تبریز است که یعنی پالایش کننده حدود 7 درصد نفت خام کشور هستیم ولی قیرسازان اطراف ما 50 درصد قیر کشور را تولید می‌کنند و همه برای خرید مواد اولیه قیر به ما مراجعه می‌کنند که ما خوراک را می‌دادیم و قیر هم می فروختیم.

کارخانه قیر ما هم تا هفته قبل تعطیل بود، در سال 94 افتتاح کردیم و تا 96 کار کرد، بعد از یافتن مشتری، رقبا با شکایت علیه پالایشگاه، مسائل زیست محیطی را دست آویز کردند و تولید را متوقف کردند ولی در آن واحد مشکل زیست محیطی نداشتیم، مجوز یکساله بهره برداری هم داشتیم ولی بعدها برای بُعد مسافت ایراد می‌گرفتند که چرا در نزدیکی شهر احداث شده است.

بالطبع، این کارخانه تکمیل زنجیره تولید ماست. کارخانه قیرسازی را نه برای سود بلکه برای مسائل زیست محیطی ایجاد کردیم، چراکه مواد اولیه قیر که نفت کوره است، 70 تا 80 دلار در تن، گران‌تر از قیر است، تولید قیر برای ما صرفه اقتصادی ندارد ولی باید برای روزی که نفت کوره به فروش نرفت هم چاره اندیشی کنیم.

نمی‌توان کل تولید را خواباند. اگر تولید ادامه نیابد، مخازن نفت کوره پر شود و راه دیگری برای تبدیل به قیر نباشد، باید ظرفیت پالایشگاه را کاهش دهیم و به دنبال آن با کاهش تولید بنزین و... مواجه می‌شویم و در ایام پیک مصرف هم به مشکل بر می‌خوریم.

از هفته گذشته دوباره این واحد با هماهنگی تمامی مدیران مرتبط استان آغاز شده و در آخرین مرحله اخذ علامت استاندارد اجباری قرار داریم که امروز و فردا مراحل آن به اتمام می‌رسد و آماده عرضه در بورس می‌شود.

اکنون 3 هزار تن ذخیره داریم و عن قریب به بازار عرضه می‌شود. پالایشگاه تبریز قیر را ریالی بالاتر از قیمت دولتی عرضه نخواهد کرد و شاید تخفیفی هم بدهیم که ارگان‌های دولتی برای خرید قیر در اولویت قرار دارد. محصول خود را به کسی تحمیل نمی‌کنیم و به بازار سایر قیرسازان وارد نمی‌شویم ولی در هر حوزه‌ای با کمبود مواجه شویم و به ما تکلیف کنند، همه قیر مورد نیاز شمالغرب قابل تأمین است.